Područje Đerdapa na Dunavu, odlukom Izvršnog saveta Organizacije Ujedinjenih nacija za obrazovanje, nauku i kulturu – Unesko upisano je od 10. jula 2020. godine na Svetsku listu geoparkova (UNESCO Global Geoparks) kao prvi geopark u Srbiji i jedan od 15 novih u svetu, saopštilo je Ministarstvo zaštite životne sredine.
Geoparkovi su jedinstvena, geografski celovita područja koja se odlikuju lokalitetima i pejsažem od međunarodnog geološkog značaja, i izuzetnim prirodnim i kulturnim nasleđem.
– Najupečatljiviji prirodni fenomen u Geoparku, se prostire na 1.330 kvadratnih kilometara, je Đerdapska klisura koja je, sa dužinom od preko 100 kilometara, najduža klisura u Evropi. Sastoji se od četiri manje klisure i tri kotline: Golubačka klisura, Ljupkovska kotlina, klisura Gospođin Vir, Donjomilanovačka kotlina, Kazanska klisura, Oršavska kotlina i Sipska klisura. Na ovom prostoru Dunav je svojom snagom duboko isklesao snažne kamene planine Južnih Karpata, gde je, otkrivajući izuzetne lepote geonasleđa”, navodi se u saopštenju.
Geoparkom su još obuhvaćena i zaštićena područja: spomenici prirode „Prerasti u kanjonu Vratne”, „Prerast Šuplja stena”, „Tunelska pećina Prerast u kanjonu Zamne” i „Blederija”, kao i zaštićena područja od lokalnog značaja: Spomenici prirode „Rajkova pećina”, „Bigrena akumulacija kod manastira Tumane” i „Bigrena akumulacija Beli Izvorac”.
Zbog specifičnog geografskog položaja, blage klime i raspoloživih, raznolikih prirodnih resursa, ovo područje je bilo milenijumsko naselje nekoliko civilizacija, koja datiraju iz vremena mezolita (Lepenski Vir, oko 9500-5500 pre n.e), eneolita (najstariji rudnik u Evropi – Rudna Glava kod Majdanpeka, oko 5000 godina pre n.e), kao i iz rimskog, vizantijskog i turskog perioda (Trajanova tabla, tvrđave Golubački grad i Fetislam, Diana), a tu su i tradicionalne kuće, crkve i manastiri.
Ministarstvo zaštite životne sredine je 2014. godine pokrenulo inicijativu za uspostavljanje geoparkova u Republici Srbiji.
Geopark Đerdap je uspostavljen na osnovu Sporazuma o saradnji između Ministarstva zaštite životne sredine, Zavoda za zaštitu prirode Srbije, JP „Nacionalni park Đerdap” i opština Golubac, Majdanpek, Kladovo i Negotin, kojim je predviđeno da Nacionalni park bude nosilac aktivnosti Geoparka.
Geopark Đerdap se prostire na 1.330 kvadratnih kilometara, „obuhvatajući izvanredne lokalitete i fenomene geološkog karaktera”, navodi se u saopštenju.
Proširenjem liste Unesko sa 15 geoparkova, sada je u globalnu mrežu upisano 161 područje od izuzetnog međunarodnog geološkog značaja u 44 zemlje.
Link za vest objavljenu na Uneskovom vebsajtu povodom proglašenja novih globalnih geoparkova: https://en.unesco.org/news/geopark-2020 .
Foto: Đerdapska klisura/M.P.